ریتم عنصری حیاتی در شکل های مختلف هنر است. ریتم در هنرهای تجسمی، موسیقی و شعر عنصری جدانشدنی است که تجربه مخاطب را از مواجه با اثر هنری تحت تاثیر قرار می دهد. الگوها، به عنوان زیرمجموعه ای از ریتم ها، همواره دارای ریتمی منظم هستند. اما این به معنی برابری ریتم و الگو نیست. زیرا ممکن است ریتمی توسط خالق اثر هنری خلق شود که لزوما از الگویی منظم در تکرار برخوردار نباشد. هنر عکاسی نیز از حضور ریتم بی بهره نیست. در ادامه سعی خواهیم داشت تا به بررسی اجمالی حضور ریتم در عکاسی و انواع آن بپردازیم و به این سوال پاسخ دهیم که ریتم در عکاسی چیست و چگونه باید آن را ایجاد کنیم ؟
برای خدمات تخصصی با ما در تماس باشید: تعمیر دوربین کانن در ستارخان
ریتم در عکاسی چیست؟
ریتم در عکاسی به معنی شیوه و حالتی است که چشم به عکس می نگرد. اگر تنها یک عنصر در عکس برای نگاه کردن وجود داشته باشد، ریتم در این عکس بسیار ساده و آرام است و تنها بر یک چیز تمرکز دارد.اما هنگامی که عناصر دیگر به عکس اضافه می شوند، ریتم عکاسی تغییر می کند، ممکن است کمی سرعت بگیرد و یا افزایش پیدا کند.
بهتر است کمی ساده تر توضیح دهیم. فرض کنید که همانند وقتی که نت های موسیقی را می خوانید، چشمان شما در حال تماشای یک عکس است. هر چه چشمان شما بیشتر از چپ به راست و یا بالا به پایین را بررسی کند، چیدمان یا کمپوزیسیون هیجان انگیزتری را خلق می کند.در تشابهی زیاد با موسیقی تکرار یک یا چند نت موسیقی می تواند از هیجان کمتری برخوردار باشد و منجر به خلق یک اثر متعالی نشود (البته از این تکنیک در موسیقی پاپ زیاد استفاده می شود).
با اضافه کردن عناصر بیشتر به عکس و چیدمان آن ها به شیوه ای خاص، ریتمی متفاوت را خلق می کنید که می تواند درک بیننده را از عکس تحت تاثیر قرار دهد. اما سوال این جاست که ریتم چگونه در درک ما از عکس تاثیرگذار است؟ پاسخ در خلق احساس است که امری به شدت شخصی است و در مخاطبین و افراد مختلف متفاوت است.
انواع ریتم در عکاسی
به طور کلی چهار نوع ریتم در عکاسی وجود دارد: ریتم تکرار، ریتم تناوبی، ریتم پیش رونده (ریتم تکاملی)، ریتم موجی
ریتم تکرار در عکاسی
تکرار اولین نوع ریتم در عکاسی است و به معنی تکرار یک یا چند عنصر مشابه (تابلو عکس در تصویر زیر) در فواصل زمانی مشخص است. برای مثال به تیرهای چراغ برقی که در فواصل مساوی از سمت راست به چپ تصویر ادامه دارند.، فکر کنید.
ریتم متناوب در عکاسی
در ریتم متناوب معمولا از دو عنصر متفاوت استفاده می شود. برای مثال کراوات دو رنگ و راه راه یک آقا و یا کلید های سیاه و سفید پیانو را در نظر بگیرید که در فواصل مشخص تکرار می شوند. در مقایسه با تکرار، شاید حضور یکی در میان عناصر در جهان اطراف ما به صورت طبیعی کمتر یافت شود، اما در هنر و طراحی برای خلق اثری متفاوت و ایجاد ریتم در عکاسی، از آن استفاده بیشتری می شود.
بیشتر بخوانید: آموزش اصول عکاسی در شب
ریتم پیش رونده (افزایش و یا کاهشی)
در این نوع از ریتم در عکاسی (که با عنوان ریتم تکاملی در عکاسی نیز شناخته می شود)، عناصر در هر تکرار به شیوه ای قابل پیش بینی و یا به صورت جزئی تغییر می کنند. این ریتم با ریتم استاندارد شباهت زیادی دارد اما با این تفاوت که در این نوع از ریتم پرسپکتیو تغییر کرده و برای مثال عناصر در امتداد نقطه نهایی کوچکتر می شوند.
ریتم موجی در عکاسی
در ریتم موجی عناصر از چپ به راست (یا بالعکس) و یا از پایین به بالا (یا بالعکس) با حرکتی موجی در حرکت هستند. اندازه این موج ها لزوما برابر نبوده و الزامی به خلق حرکتی قابل پیش بینی در این نوع از ریتم در عکاسی وجود ندارد.
ریتم چگونه احساس ایجاد می کند؟
در هنگام عکاسی باید از خود بپرسید، هدف من بیان چه مطلبی است؟ به طور حتم شما زمان زیادی را صرف تنظیم دوربین می کنید، اما در نهایت چرا این عکس را می گیرید؟ در این لحظه ریتم در عکاسی به عنوان سلاح مخفی در دستان شماست. اجازه بدهید برای درک بهتر یک مثال بزنیم، یک عکس در برابر شما قرار می گیرد، اگر چشمان شما فقط بر روی یک سوژه (چیز) در عکس متمرکز شود، مسلماً کار سختی پیش رو ندارد و می تواند بخوبی در آن نقطه استراحت کند. در نتیجه شما احساس آرامش بیشتری خواهید کرد و عکس با سکون و آرامش بیشتری همراه خواهد بود. این دقیقاً همان اتفاقی است که قرار دادن سوژه در مرکز تصویر انجام می دهد. (یا تاثیر فضای منفی).
پس در نتیجه برای بیان احساس روش های متفاوتی وجود دارد. قرار دادن سوژه در مرکز تصویر و استفاده از فضای منفی، موضوع را در مرکز توجه قرار می دهد و حرکت از عکس گرفته می شود. علی رغم آرامش و سکوت این عکس، به اعتقاد برخی، این نوع از عکاسی از انرژی کمتری برخوردار است. در مقابل هدف استفاده از ریتم، ایجاد حرکت در عکس است. این دقیقا همان چیزی است که در حین عکاسی در سفر به دنبال آن هستیم.
بیشتر بخوانید: ترفندهای عکاسی از طبیعت
چطور از ریتم استفاده کنیم؟
قرار دادن سوژه در مرکز تصویر می تواند حرکت را از عکس بگیرد و ریتمی ساکن و آرام را خلق کند، اما شما می توانید در لحظه مناسب، این احساس را بشکنید، یعنی درست وقتی که خود سوژه عکاسی، لحظه ای متحرک و یا ژستی همراه با حرکت را برای شما خلق می کند. در عکس زیر علی رغم قرار گرفتن سوژه در مرکز تصویر، حرکت دست و چوب در دستان سوژه، چشمان شما را وادار به حرکت به سمت دیگری از تصویر می کند.
با حضور دو عنصر در عکس (سوژه زن در سمت راست و سوژه پسر جوان در سمت چپ)، یک خط مستقیم شکل می گیرد. خط مستقیم ریتم بیشتری نسبت به سوژه ساکن ایجاد می کند، اما هنوز به تمام هیجان ممکن خود نرسیده است.
از سوی دیگر قرار دادن دو سوژه بصورت شیب دار می تواند ریتمی به شدت افزایشی را ایجاد کند. اما چرا؟ زیرا چشم در مواجه با این عکس از یک گوشه به گوشه دیگری کشیده می شود و در نتیجه این خط غیر مستقیم، حرکت در عکس ایجاد می شود. برای مثال در عکس زیر دو کارگر در دو گوشه عکس چشمان مخاطب را وادار به حرکت در عکس می کنند.
وجود سه عنصر در عکس، به شما کمک می کند تا اشکال سه ضلعی در عکس پدید بیاورید، این به معنی سه خط مستقیم شیبدار (سه حرکت چشم) است که در کل دینامیک و جنب و جوش بیشتری یه عکس می دهد و موجب خلق ریتم در عکاسی می شود. چشمان شما از چپ به راست، از بالا به پایین در حرکت هستند و شما به شدت مشغول هستید و این یک اتفاق خوب در عکاسی است. با قرار دادن عناصر بیشتر ماجرا هیجان انگیزتر هم می شود. درست همانند موسیقی، نت های بیشتر و سکوت بیشتر، سمفونی ای از حرکت، احساس و توجه را خلق می کند.
چه زمان برای اضافه کردن عناصر مناسب است؟
اگر صحنه ای که در حال عکاسی از آن هستید به شدت در حرکت است، تا جایی که می توانید به عناصر موجود در قاب عکاسی خود اضافه کنید. آنها را به شیوه ای در کنار هم قرار دهید که خطی متوازن و یا بدون شیب را به بیننده القا نکند. اجازه دهید آن را رقص خطوط در عکس بنامیم. شاید ریتم در عکاسی و یا همان حرکت تمام آن چیزی است که در عکس به دنبال آن هستیم.
نکته آخر در رابطه با ریتم در عکاسی
تمایلات و سلایق ما در رابطه با ریتم در عکاسی، درست مانند موسیقی متفاوت است. اما در نهایت هدف خلق داستانی همراه با خلاقیت و احساس در عکس است. این داستانی در رابطه با حرکت چشم در یک عکس است که به این سوال مشخص پاسخ می دهد. نقطه بعدی در این عکس که دوست دارم آن را تماشا کنم کجاست؟ و این اشتیاق می تواند با سوژه ای تنها در عکسی با ریتم ثابت و آرام در مرکز تصویر و یا با ترکیب چندین عنصر همراه با هرج و مرج، اتفاق بیفتد. عکاس و رهبر این ارکست تصویری شما هستید. پس از خلق شاهکار هنری خود لذت برید.